Ev Alırken Sadece Fiyatına Bakmayın: Tapu Harcı ve Komisyonlar Cebinizi Yakabilir

Türkiye’de bir ev sahibi olmak isteyenlerin yalnızca konutun satış bedelini değil, beraberinde gelen pek çok ek masrafı da hesaba katması gerekiyor. Özellikle tapu harcı ve emlak komisyonları, gayrimenkul alım-satım sürecinde alıcının en büyük mali yüklerinden biri haline gelmiş durumda. Tapu Harcı Kuralı Kağıt Üstünde Kaldı Mevzuata göre tapu harcı alıcı ve satıcı arasında eşit şekilde paylaşılmalı. Ancak pratikte bu kural genellikle uygulanmıyor. Alıcılar, hem kendi payı olan %2’lik tapu harcını hem de satıcının %2’lik kısmını ödeyerek toplamda %4’lük harç yükünü üstleniyor. Üstelik bu harç, yasal olarak satış bedeli üzerinden hesaplanmalı iken, birçok işlemde belediyelerin belirlediği rayiç bedel üzerinden gösteriliyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı ise gerçek satış bedeli esasına dönülmesi için çalışma yürütüyor.  Komisyonlar ve KDV Ek Yük Getiriyor Alım-satım sürecinde bir diğer dikkat çeken kalem ise emlak danışmanlarına ödenen komisyonlar. Türkiye'de hem alıcıdan hem satıcıdan ayrı ayrı %2’ye kadar komisyon talep edilebiliyor. Bu da toplamda %4’lük bir masraf anlamına geliyor. Ayrıca bu komisyonlara %20 oranında KDV de eklendiğinde, alım maliyeti daha da yükseliyor. Dünya Ortalamasının Altındayız Ama... Denge Değerleme tarafından yapılan uluslararası karşılaştırmalı çalışmaya göre, Türkiye gayrimenkul işlem maliyetlerinde dünya ortalamasının altında yer alıyor. 40 ülkeyi kapsayan analizde, işlem maliyetlerinin ortalaması %11,7 olurken; Türkiye bu oranın gerisinde kalıyor. Buna karşın, birçok gelişmiş ülkede işlem maliyetlerinin %10 ila %15 arasında değiştiği, hatta Rusya gibi ülkelerde %26,5’e kadar çıkabildiği belirtiliyor. Transfer vergisi, damga vergisi, noter ve avukatlık ücretleri gibi masraflar, bazı ülkelerde maliyeti katlıyor. Bazı Ülkelerde Alıcıdan Komisyon Alınmıyor İngiltere, ABD, Kanada, Avustralya, İsveç ve İspanya gibi ülkelerde emlak danışmanlık komisyonu yalnızca satıcı tarafından ödeniyor. Alıcıdan herhangi bir ücret alınmıyor. Kiralama işlemlerinde de Türkiye’den farklı olarak, hizmet bedelinin kiraya verenden tahsil edildiği ülkeler mevcut. Değer Artış Kazancı ve Sigorta Harici Bırakıldı Söz konusu araştırmada, satıcıların yükümlülüğünde olan değer artış kazancı vergisi, alım satımın her koşulda gerçekleşmediği durumlarda devreye girdiği için hesaplamaya dahil edilmedi. Aynı şekilde, zorunlu deprem sigortası (DASK) gibi diğer masraflar da analiz dışında tutuldu.