Göbeklitepe’yi bir arada tutan harç

‘Tarihin sıfır noktası’ olarak anılan ve yeni buluntularla geçmişe ışık tutan Göbeklitepe’yi, koruma ve sağlamlaştırma çalışmalarında özel bir harç kullanılıyor. Toprak, küçük çakıl taşları ve keçi kılından oluşan harcı kullandıklarını belirten Prof. Dr. Necmi Karul, “Oldukça başarılı bir iş çıkarıldı” dedi. ŞANLIURFA’da bulunan Göbeklitepe’de 2025 yılında koruma ve sağlamlaştırma çalışmaları açısından en öne çıkan faaliyet çapı yaklaşık 30 metreyi bulan C yapısındaki koruma ve restorasyon çalışmaları oldu. Bir yandan binadaki duvarlar sağlamlaştırılırken, diğer yandan da devrilmiş dikilitaşlar kaldırılarak, duvarların içerisine özgün konumlarına yerleştirildi. Yapının ortasında 5 metre 40 santimetre yükseklikte ve onlarca parçaya ayrılmış dikilitaş da yeniden ayağa kaldırıldı. Taş Tepeler Projesi Koordinatörü Prof. Dr. Necmi Karul, Göbeklitepe ve Taş Tepeler’in gelecek yüzyıllara da miras bırakılması için yapılan koruma çalışmalarını şöyle anlattı: “Restoratörümüz Murat Akman hem bir arkeolog hem de koruma uzmanı. Son derece deneyimli biri. Göbeklitepe’nin keşfinde ilk adım atanlardan. Aynı zamanda Klaus Schmidt’in de arkadaşı. Taş Tepeler’deki restorasyon ve koruma çalışmaları Murat Akman’a emanet. Duvarların içindeki toprak dolguyu çıkarıp yerine Göbeklitepe’deki kazılardan elde edilmiş toprak ve küçük çakıl taşlarını karıştırarak içine kıyılmış keçi kılı eklediğimiz bir harç kullandık. Kuru duvar tekniği ile inşa edilmiş duvarların derzleri tek tek temizlenerek bu harç ile yeniden dolduruldu. Bu yöntemi kullanarak duvarları sağlamlaştırdık. Başta Murat Akman olmak üzere koruma uzmanlarımız ve arkeologlar oldukça başarılı bir iş çıkardı ve Göbeklitepe’deki anıtsal yapıları çok daha anlaşılır bir görünüme kavuşturuldu. Gözden Kaçmasın ‘TUTUCULUĞU SAĞLIYOR’ Murat Akman’ın saman yerine keçi kılını tercih etmesinin sebebi toprağın tutuculuğunu sağlamak. Saman hızlı bir şekilde eriyerek yerini boşluklara bırakır ve tutuculuğunu kaybeder. Keçi kılı çok daha ince olduğu için, hem bağlayıcılığı hem de zamana dayanıklılığı açısından tercih ettiğimiz bir malzeme. Nitekim bu harcı Karahantepe ve Göbeklitepe’de ilk kez dört sene önce kullandık; farklı yerlerde ve oranlarda denemelerimiz oldu. Böylelikle bir süredir dış şartlara dayanıklılığını test etmiş olduk. Bu karışımın en doğru oranına karar verdikten sonra da bu uygulamalara başladık. Geçen sene yine Göbeklitepe’de ‘Aslanlı Yapı’ olarak bilinen yapının koruma ve sağlamlaştırma işi bu yöntemlerle yapıldı. Bu sene de aynı yöntemlerle C yapısı ayağa kaldırıldı.”