Trump Türkleri federasyona yönlendiriyor ve Ortadoğu'da İsrail’siz bir gelecek çiziyor!
Trump Türkleri federasyona yönlendiriyor ve Ortadoğu'da İsrail’siz bir gelecek çiziyor!
Ömür Çelikdönmez'in yazısı
Ömür Çelikdönmez'in yazısı
Halep oradaysa , arşın burada. 30 Eylül 2024’te yazmıştım: “Hamas, Hizbullah, PKK ve İsrail tasfiye mi ediliyor?” O gün yazdıklarıma burun kıvıranlar, bilinçaltı sayıklaması diyenler hatta beni komplocu ilan edenler, bugün dut yemiş bülbüle döndü. Kimine göre kehanetti, kimine göre fütürolojik bir okuma. Adını siz koyun. Ama sonuç ortada: Sahada fiş çekildi, masada dosyalar kapandı.
Hizbullah, geçmişte Lübnan’da devlet-dışı ama devlet kadar etkili bir aktör olarak öne çıkmıştı. Ancak gelinen noktada, siyasi ve askeri kapasitesi ciddi ölçüde zayıflamış durumda. İran’ın bölgesel gücündeki gerileme, Hizbullah’a sağlanan lojistik ve ekonomik desteği büyük ölçüde kesti. Sahadaki etkinliği sınırlı, siyasi meşruiyeti tartışmalı hale geldi.
Hamas, kağıt üzerinde bir örgüt olarak varlığını sürdürse de sahadaki etkisi ciddi anlamda erozyona uğramış durumda. Lider kadrosu hedef alınmış, teşkilat yapısı dağılmış, halk desteği azalmış ve uluslararası kamuoyundaki meşruiyet zemini neredeyse tamamen kaybolmuştur. Fiilen işlevsiz bir yapıya dönüşmüştür.
PKK ise, özellikle son yıllarda hem Türkiye’nin askeri baskısı hem de uluslararası dengelerdeki değişim nedeniyle geri çekilmeye zorlandı. Örgüt içi çözülmeler artarken, dış destek kaynakları zayıfladı. Son olarak alınan fesih kararı, örgütün stratejik iflasının resmileşmesidir. PKK’nın artık ne sahada anlamlı bir varlığı ne de geleceğe dönük bir projesi kalmıştır.
Ve İsrail... Asıl bomba burada. On yıllardır ABD'nin gözbebeği, Ortadoğu’daki şımarık çocuk rolündeydi. Ama şimdi ne kimse sahip çıkıyor ne Pentagon'un umurunda. Trump’ın başlattığı o meşhur “bölgesel reset”, İsrail’i haritanın dışına sürdü. Yeni denklemde yeri yok. Güvenlik mimarisi değişti, aktörler yenilendi, İsrail masada yer bulamıyor.
Kısacası, kartlar yeniden karılıyor. Oyunun kuralları değişti, oyuncular da. Artık ne Hamas var, ne Hizbullah, ne PKK, ne de eski İsrail. Bu dört aktör, kendi dönemlerinin belirleyici figürleriydi; şimdi ise biri çözüldü, biri tasfiye oldu, biri silindi, biri yalnızlaştı. Dört ismin dört bir yana savrulduğu bu sahne, Ortadoğu’nun yeni perdesidir. Şimdi gerçeklerle yüzleşiyorsunuz. Ne diyelim... Geç gelen hakikat, erken söylenen sözün şanındandır.
PKK: Stratejik İflas ve Fesih Kararı
PKK’nın kamuoyuna yansıyan “kendini feshetme” kararı, yalnızca örgütün sahadaki tükenmişliğine değil, aynı zamanda ABD öncülüğünde yürütülen yeni Ortadoğu düzenine işaret ediyor. Karar yeni açıklanmış olsa da, bunun arka planında uzun süredir devam eden bir jeopolitik mühendislik süreci bulunuyor. Bu gelişme, ABD’nin doğrudan yönlendirdiği ve Trump’ın ikinci döneminde hız kazanan yeni Ortadoğu mimarisinin stratejik bir hamlesidir.
Trump yönetimi, geleneksel Amerikan dış politikasından radikal biçimde saparak bölgede devlet-dışı aktörlerin tasfiyesini öncelemiş; istikrarsızlık üretme kapasitesini kaybeden yapıların artık “işlevsiz” hale geldiği kanaatine varmıştır. PKK’nın tasfiyesi de bu çerçevede, hem Türkiye’ye verilen bir güvenlik teminatı hem de bölgedeki dengeleri yeniden kurma iradesinin göstergesidir.
PKK’nın Feshi ve Yeni Ortadoğu Düzeni
Trump’ın “Yeni Türkiye” vizyonunda, klasik merkeziyetçi yapıdan daha esnek ve yerel güç odaklarına alan tanıyan bir model öne çıkarılıyor. Washington, özellikle son gelişmelerle birlikte Türkiye’nin yalnızca bölgesel bir güvenlik ortağı değil, aynı zamanda yeni yönetim paradigmasına uyum sağlayabilecek bir örnek ülke olmasını hedefliyor.
Federatif Yönetim Tartışmaları ve Türkiye’nin Stratejik İkilemi
PKK’nın sahadan çekilmesiyle oluşan boşluk, sadece bir güvenlik zaferi değil; aynı zamanda Ankara'nın önüne konulan yeni bir siyasal önerinin de ön koşulu. ABD’nin dolaylı biçimde yeniden gündeme getirdiği federatif yönetim tartışmaları, tam da bu noktada devreye giriyor. Üniter yapının esnetilmesi, yerel yönetimlerin güçlendirilmesi ve “çok merkezli yönetişim” anlayışının benimsenmesi, Türkiye’ye biçilen yeni stratejik rolün ana hatlarını oluşturuyor.
Bu çerçevede Türkiye, ya geleneksel merkeziyetçiliğini koruyarak sistem dışı kalmayı göze alacak ya da küresel sisteme entegre bir aktör olmak adına idari yapısında yapısal değişikliklere kapı aralayacak. PKK’nın tasfiyesi, işte bu ikilemi görünür hale getiren stratejik bir manivela işlevi görüyor.
Süleymaniye Forumu ve Davutoğlu’nun Temasları: Federasyon Öncesi Nabız Yoklaması mı?
Delphi Ekonomi Forumu için Süleymaniye’ye giden Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu, önce Kerkük’e indi; ardından Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başbakan Yardımcısı Kubad Talabani’nin resmi karşılamasıyla Süleymaniye’ye geçti. Forum Kubad Talabani’nin himayesinde gerçekleşti. Irak eski Cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin mezarına yapılan sembolik ziyaret ise temas trafiğinin son halkasıydı.
Tüm bu görüntüler, diplomatik nezaketin ötesine geçen bir ağırlamanın izlerini taşıyor. Soru şu: Türkiye Cumhuriyeti’nin eski başbakanını sıfatını taşıyan bir isim neden şu günlerde, tam da federatif söylemlerin ısındığı bir dönemde, Süleymaniye’de göründü?
Davutoğlu’nun bu ziyareti, basit bir forum katılımı değil. Daha çok, "yeni döneme dair" bölgesel aktörlerle karşılıklı niyet okuması gibi. Kerkük-Süleymaniye hattındaki bu temaslar, PKK’nın tasfiyesi sonrası oluşan boşlukta nasıl bir yeni denge kurulacağına dair işaretler veriyor olabilir.
Ankara’nın doğrudan uçuşları durdurduğu Süleymaniye’ye, eski başbakan seviyesinde bir siyasi figürün dolaylı yoldan ulaşması bile, başlı başına mesaj değeri taşıyor. Forumun "ekonomik" başlığı altında gerçekleşiyor olması, esas gündemin “idari yapı, yerel yönetim, federasyon” gibi kavramlarla örtüşmediği anlamına gelmiyor.
Kısacası; bu ziyaret, görünürde bir forum, gerçekte ise federasyon öncesi bir nabız yoklaması olabilir. Zira sahada boşalan alanlar, sadece güvenlik politikalarıyla değil; siyasi mesajlarla da doldurulur. Benim gördüğüm budur, okuduğum budur.
Trump’ın Ortadoğu Çıkarması: “Netanyahu Kovuldu” Mesajı mı?
ABD Başkanı Donald Trump, ikinci başkanlık döneminde bölgeye yaptığı ilk ziyarette İsrail’e uğramadı. Bu tercih, Tel Aviv yönetimine adeta bir “soğuk duş” etkisi yaptı. Trump’ın, İsrail’in çıkarlarının kendisi için artık her şeyden önemli olmadığı mesajını verdiği değerlendiriliyor. ABD Başkanı, Arap başkentlerinde milyarlarca dolarlık yatırımlar için pazarlık yaptı; İsrail'e ise yolunu dahi düşürmedi.
Arap Sermayesi, Washington’un Yeni Gözdesi
Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri... Trump, bu üç başkentte ağırlandı, saray protokolleriyle karşılandı. Gezinin sonunda “trilyonlarca dolarlık yatırım” vaadiyle Washington’a dönen Trump, Körfez’i adeta ABD savunma sanayinin ve altyapı ihracatının pazarı haline getirdi. Siyasi gözlemciler, bu ziyareti “tarihi” olarak nitelendiriyor. Beyaz Saray’da uzun zamandır bu kadar rasyonel bir stratejiye tanık olunmamıştı.
İsrail İçin Soğuk Rüzgarlar
Trump’ın rotasında İsrail’e yer vermemesi, Binyamin Netanyahu için başlı başına bir mesaj niteliğindeydi. İsrail basını, bu gelişmeyi “Netanyahu’ya açık ve net bir kovulma mesajı” olarak yorumladı. Trump’ın Körfez turu, ABD-İsrail ilişkilerinde soğuk bir dönemece işaret ediyor. Netanyahu’nun Gazze politikası ve İran görüşmelerine olan sert muhalefeti, Washington’la arasındaki mesafeyi artırmış görünüyor.
Suriye ile Tokalaşma: Yeni Dengelerin Habercisi mi?
Trump’ın Suudi Arabistan ziyaretinde Suriye’nin geçici cumhurbaşkanıyla el sıkışması, “Yeni Ortadoğu” planının bir başka parçası olarak dikkat çekti. Bu kare, sadece sembolik değil, jeopolitik düzlemde de bir kırılma anlamı taşıyor. Trump, Suriye’ye yönelik yaptırımları kaldırma sözü verirken, İsrail’in dışlandığı yeni bir diplomatik denklem kurulduğu sinyallerini verdi.
İran’a Zeytin Dalı mı, Demir Yumruk mu?
Trump, Arap liderlerle görüşmelerinde İran’a yönelik sert eleştirilerde bulunmaktan geri durmadı. Tahran yönetimini “bölgeyi istikrarsızlaştırmakla” suçlayan Trump, “Eğer İran’la bir anlaşma yapabilirsem çok mutlu olurum” diyerek nükleer müzakerelere açık kapı bıraktı. Ancak bu açıklamalar, İran’da büyük tepkiyle karşılandı. Dini lider Hamaney, Trump’ın “barış için güç” söylemini “yalancılık” olarak nitelendirdi ve İsrail’i “kanserli tümör” olarak tanımladı.
Trump’ın Temsilcisi Neyi Görüştü?
Trump’ın Ortadoğu temsilcisi Steve Witkoff’un, İran’la bir dizi gizli görüşme yürüttüğü bilgisi basına sızdı. Bu görüşmelerin, Obama döneminde imzalanan ve Trump tarafından iptal edilen 2015 Kapsamlı Ortak Eylem Planı’nın (JCPOA) güncellenmiş bir versiyonu olduğu iddia ediliyor. Netanyahu’nun karşı çıktığı bu diplomatik açılım, Tel Aviv ile Washington arasında yeni bir kriz hattı anlamına gelebilir.
İran’da Çöküş, Körfez’de İnşa
Trump, Körfez başkentlerinde altyapı ve ekonomi vizyonu çizerken, İran’ın içinde bulunduğu tabloyu da yerden yere vurdu. “Simge yapıları moloza döndü, tarım arazileri çölleşti, elektrik kesintileri hayatın normali oldu” diyerek Tahran yönetimini ağır biçimde eleştirdi. Böylece ABD Başkanı, Körfez’e yatırım çağrısı yaparken, İran’a yönelik azami baskının devam edeceğinin sinyallerini verdi.
Kazanın altındaki harlayan ateşe ne çok odun atan var? Türkiye gerçekten zor bir süreçten geçiyor. Ya olacağız ya olacağız? Ümitvar olunuz! İstikbal inkılabatı içinde en gür sada, Türklerin sadası olacaktır.
Ömür Çelikdönmez/ ENP
Gerekçeli Kaynakça
https://www.bbc.com/turkce/articles/cz0dm7k82geo
https://www.rudaw.net/turkish/kurdistan/180520252
https://edition.cnn.com/2025/05/12/middleeast/israel-trump-middle-east-intl
https://www.konuyorum.com/2024/09/30/hamas-hizbullah-pkk-ve-israil-tasfiye-mi-ediliyor
https://www.nytimes.com/2025/05/18/world/middleeast/trump-israel-netanyahu-gulf.html
https://turkish.aawsat.com/dünya/5144426-trump’ın-körfez-ziyaretinden-10-gülünç-ve-tartışmalı-an
https://www.timesofisrael.com/eager-for-political-wins-trump-was-never-going-to-wait-around-for-israel/
https://www.reuters.com/world/middle-east/trumps-gulf-tour-reshapes-middle-east-diplomatic-map-2025-05-18/
https://haber.sol.org.tr/haber/trumpin-orta-dogu-gezisinde-irana-yuklenmesi-sonrasi-tahrandan-sert-tepkiler-398359
https://www.ap.org/news-highlights/spotlights/2025/trump-visiting-gulf-arab-states-while-crises-flare-in-gaza-and-iran/
https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israil-basini-trumpin-orta-dogu-ziyaretinin-netanyahuya-kovuldun-mesaji-verdigini-yazdi/3572270
https://meduza.io/feature/2025/05/17/tramp-s-ezdil-na-blizhniy-vostok-i-dogovorilsya-ob-investitsiyah-iz-arabskih-stran-na-sotni-milliardov-dollarov
Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.